Specialty Coffee wint de laatste jaren enorm aan populariteit. Specialisten evalueren de kwaliteit bij het onderzoeken en proeven. Wat Specialty Coffee is en wat de lekkerste Specialty Coffee branderijen zijn lees je hier.
Na mijn bezoek aan meer dan 9 Specialty Coffee koffiebranderijen en na het proeven van meer dan 20 verschillende merken vertel ik je hier alles over koffie van het allerhoogste niveau.
Heb je nog nooit zo’n premium gebrande koffie gedronken? Ik neem je mee langs de beste keuzes om te wennen aan de smaak van speciale koffie.
Belangrijkste in het kort
- Specialty Coffee moet minimaal een SCA cupping score van 80 hebben.
- Er zijn 11 criteria waar Specialty Coffee aan moet voldoen.
- Slechts 1% van de wereld-koffieproductie is Specialty.
Over de auteur
Koffiekenner en liefhebber. Sinds 2019 test ik koffiemachines van alle soorten en merken. Na duizenden bakjes koffie uit verschillende apparaten deel ik mijn koffie-kennis met jou!
Wat is Specialty Coffee?
Specialty Coffee is hoogwaardige, zeer aromatische koffie met een cupping score tussen de 80 en 100. De koffieboon heeft geen breuken of scheuren, is licht gebrand en de smaken zuur, zoet en bitter zijn perfect in balans.
Groene koffiebonen keuren: de eerste stap
Voordat koffie wordt gebrand, worden de koffiebessen geplukt van de koffieplant. Hierin zitten de pitten, welke we als koffiebonen kennen.
De Specialty Coffee Association (SCA) heeft een specifieke groene koffiebonen classificatie standaard ontwikkelt.
Hiermee worden groene koffiebonen beoordeeld op het aantal primaire en secundaire ‘defecten’. Defecten zijn barsten in de koffiebonen, schade door insecten etc.
Hoeveel defecten mogen er zijn?
| Graad | Aantal defecten (per 300 gram) |
|---|---|
| Graad 1 – Specialty Coffee | 5 volledige defecten |
| Graad 2 – Premium koffie | 8 volledige defecten |
| Graad 3 – Standaard koffie | 9 – 23 volledige defecten |
| Graad 4 – Ondermaatse koffie | 24 – 86 volledige defecten |
| Graad 5 – Geen goede koffie | Meer dan 87 volledige defecten |
Om de groene koffie als ‘Specialty’ te mogen noemen, mogen er dus maximaal 5 defecten per 300 gram in de koffiebonen zitten.
Dit is slechts de eerste stap in het bereiken van het label Specialty Coffee. De gehele koffieketen moet uitstekend zijn: van koffieboer tot koffiebrander.
Cupping volgens SCA-methode: de 11 criteria
De SCA heeft een standaard cupping-methode met 11 criteria waar Specialty Coffee aan moet voldoen.
Bij het cuppen worden zes koppen koffie van dezelfde soort tegelijk geproefd.
Elke kop gebruikt 7 gram gemalen koffie en 125 gram water. Dit laat men 4 minuten trekken om vervolgens te beginnen met proeven.
Officieel heb je hiervoor een Q-graders certificaat nodig.
De 11 criteria van SCA
- Fragrance / Aroma: hoe is de geur van droge gemalen koffie en de geur nadat er water is toegevoegd?
- Smaak: wat is het algemene karakter van de koffie?
- Nasmaak: hoe lang duurt de smaaksensatie nadat je de koffie hebt doorgeslikt?
- Aciditeit: hoe zuur (of helder) de koffie smaakt.
- Body: is het mondgevoel van de koffie vol en rond?
- Balans: is er een goede harmonie tussen zuur, zoet en bitter?
- Zoetheid: zijn er zoete smaken aanwezig?
- Clean cup: Wat zijn de negatieve indrukken van begin tot einde? Hoe minder hoe beter of cleaner.
- Uniform: is de smaak van de koffie consistent?
- Overall: wat is de totale beleving van aroma tot balans en nasmaak.
- Defecten: zijn er negatieve smaken die afbreuk doen aan de kwaliteit?
De koffie die geproefd is door de Q-graders wordt gescoord op een schaal van 1 tot 100.
Wanneer de koffie meer dan 80 punten heeft, is het Specialty Coffee. Vanaf 90 tot 94 punten spreken we van Premium Specialty en 95 tot 100 Super Premium Specialty.
| Cupping Score | Kwaliteit | Waardering |
| 90 – 100 | Buitengewoon | Specialty |
| 85 – 89,99 | Uitstekend | Specialty |
| 80 – 84,99 | Heel goed | Specialty |
| < 80 | Geen Specialty Coffee | Geen Specialty |
Hoe herken je Specialty Coffee?
Na het zien van de SCA cupping- en scoring-criteria lijkt Specialty Coffee herkennen moeilijk. De koffiebrander beschikt over een certificaat dat de ingekochte groene koffie Specialty Coffee is. Aan de koffie zelf is het lastig te zien.
Hoe kunnen wij dat als consument dan herkennen?
Ten eerste: in de supermarkt ga je het waarschijnlijk niet vinden.
Een enkele uitzondering als Moyee Coffee daargelaten. HEMA, Lavazza of Perla is zeker geen Specialty.
Supermarkt koffie is vaak erg donker gebrand (lees: kapot gebrand). Hierdoor proef je de echte smaak van de koffie niet meer.
Wanneer je een zak supermarkt-koffie openmaakt valt op:
- Extreem donkere bonen
- Aan elkaar geplakte koffiebonen
- Gebroken en geplette koffiebonen
- Stinkt naar teer
Als je vervolgens een kopje koffie zet en proeft valt op:
- Sterke, verbrande smaak
- Geen zoet, zuur of andere smaaktonen
- Hele bittere, donkere nasmaak
Het zijn de goedkoopst beschikbare groene koffiebonen die in batches van 100.000 tot 200.000 kilo worden gebrand bij een giga-brander.
Logisch dat je in de supermarkt een kilozak voor zo’n 8 tot 12 euro koopt. Je weet vaak niet wat de branddatum is, van welke koffieplantage de koffiebes vandaan komt, hoe de koffie is gefermenteerd etc. Staat de branddatum er wel op vermeld? Dan is dit vaak ver in het verleden (6 tot 12 maanden).
Bij het kopen van Specialty Coffee valt op:
- Dat de branddatum altijd vermeld staat (vaak dezelfde maand of week van aankoop)
- Waar de koffie vandaan komt (welke boer, hoe hoog de plantage ligt etc.)
- Hoe de koffie gefermenteerd is (natuurlijk, gewassen, an-aerobic etc.)
- Dat de koffie een lichte branding heeft
Als je vervolgens een espresso zet en proeft valt op:
- Complexe smaken zijn te herkennen (fruitig, zuur etc.)
- Volle, romige body
- De aangename smaak blijft lang in de mond hangen
Specialty Coffee wordt vaak gebrand in een branderij met een koffiebrander van 10 tot 60 kilo. Hiervoor wordt een van de duurste groene koffies ingekocht. Het is een waar vakmanschap.
De ‘normale’ prijs voor Specialty Coffee ligt tussen de 8 tot 15 euro voor 250 gram en ongeveer 30 tot 40 euro voor een kilo koffie. Dit verschilt in prijsklasse of de koffie Premium, Super Premium of ‘gewone’ Specialty is.
De beste Specialty Coffee branderijen
Er zijn onwijs veel kleine Specialty Coffee branderijen. Ik neem je mee langs een kleine greep van echt goede koffiebranderijen die ik zelf heb bezocht en waar ik de koffie van heb geproefd. Dit zijn echt goede koffiebonen!
1. Giraffe Coffee Roasters
Giraffe Coffee is een populair Specialty koffiemerk in Nederland. Iedere dag branden ze de meest lekkere koffie. Ik ben zelf in de branderij geweest en heb met eigenaren Leslie en Mark een middagje kunnen praten over hoe zij de koffie maken.
Het is een ongelooflijk gestroomlijnd proces; van de inkoop van groene koffiebonen tot aan de nauwlettend in de gaten gehouden branding en het verpakken van de koffie.
Ben je nog niet heel bekend met Specialty Coffee? Dan is Giraffe het perfecte instappunt.
De Original Blend is een jaarrond heerlijke koffie. Ik heb deze blend zowel mijn espresso machine als in mijn koffiemachine geproefd en het resultaat is erg lekker.
Heb je al wel ervaring met Specialty drinken? Kijk dan eens naar de Single Origin Coffees van Giraffe: zo zijn je smaakpupillen telkens weer verrast.
Shop alle koffie van Giraffe eenvoudig online of bezoek een van de vestigingen.
2. Schot Coffee
Schot is een ander populair merk uit Nederland. Veel cafés, restaurants, maar ook consumenten drinken iedere dag een vers bakje Schot koffie.
De smaken lopen erg uiteen, van veel zuur naar fruitig en vol.
Op het Amsterdam Coffee Festival voor het eerst gesproken met eigenaar John. In de branderij cuppen ze wekelijks nieuwe koffies. Aangezien de branderij erg dichtbij mijn huis ligt ga ik hier iedere week even langs om een nieuwe koffiesoort te proberen.
Ik kan je Schot aanraden als je al een beetje bekend bent in de wereld van Specialty en een keer wat unieks wilt proeven. Ze maken hoge kwaliteit koffie in kleine oplages.
Ook bij Schot kun je binnenlopen in Rotterdam, of eenvoudig online bestellen.
3. Bonanza Coffee
Bonanza Coffee is een Specialty koffiebranderij uit Berlijn. Hier branden ze koffie op een hele lichte manier, wat de smaak van de koffie enorm eruit laat springen.
Deze ‘Berlijnse’ manier van branden is zeer typisch en vinden we ook terug bij andere Berlijnse branderijen.
Het is een bijzonder koffiemerk. Ik kan je zeker aanraden, mocht je in Berlijn zijn, een zakje koffie te kopen en deze mee naar huis te nemen. Ook zijn deze online te bestellen.
De branderij van Bonanza ligt direct achter het café. Op het moment van de foto waren ze niet de koffie aan het branden. De zakken op de foto is de groene koffie. Meer weten? Lees alles over koffie branden.
4. Mabó Coffee Roasters
Mabó Coffee Roasters is een koffiebranderij waar de koffie door Bogdan Georgescu wordt geroosterd. Hij is wereld Vice-Champion koffie branden. En dat proef je.
Bijzondere fermentatiemethoden als ‘Red Honey’ kom je niet overal tegen. Een bijzondere smaak koffie. Mabó is gevestigd in Bukarest. Mocht je daar ooit zijn, loop dan vooral even binnen. Voor de thuisblijvers kun je deze vers gebrande koffie ook online bestellen.
Conclusie
Als je dit artikel tot hier hebt gelezen, wordt koffie drinken opnieuw een waar feestje. Ga ervoor: maak de stap van supermarkt koffie naar Specialty Coffee en benoem jezelf tot een echte koffieliefhebber.
De complexiteit en veelzijdigheid van Specialty Coffee is enorm. Zodra je verschillende soorten hebt geproefd kan ik je garanderen dat je niet snel meer terug wilt.
Heb jij al ervaring met Specialty Coffee? Wat zijn jouw favorieten en wat is jouw favoriete koffiebranderij? Laat het hieronder weten in de reacties, zodat anderen jouw favorieten kunnen proberen.
Nog niet uitgelezen? Verdiep jezelf in de geschiedenis van koffie en ontdek de historie achter jouw dagelijkse bakje koffie.
