Het is mogelijk om zelf thuis fantastische filterkoffie te zetten voor minder dan € 100,-. Het enige wat je nodig hebt is een keukenweegschaal, molentje, een filterkoffie apparaat en uiteraard goede koffie.
Sommige mensen houden ervan of zweren er zelfs bij. Maar ik ben of word niet razend enthousiast van filterkoffie.
Nee, ik prefereer een espresso uit een espresso machine meer dan filterkoffie uit een filter koffie apparaat. Toch kost dat wel net wat meer. En dat terwijl ik er wél zeker van ben dat je net zoveel voldoening uit jouw filterkoffie kunt halen – al dan niet meer! Want de zetwijze en het consumeren van deze koffiesoort kan erg uiteenlopen. Hier lees je:
Alvast veel plezier met jouw heerlijke kopje koffie!
Wat is filterkoffie?
Filterkoffie is een koffiesoort waarbij gebruik gemaakt wordt van de filtermethode. Deze koffie kan met een machine of met de hand gezet worden. Zowel bij handmatig als machinale filterkoffie zetten is er een koffiefilter nodig. Bij handmatig zetten vereist dit ook nog een filterhouder.
Filterkoffie is de zetwijze van koffie waarmee velen zijn opgegroeid. Doordat de pistonmachine aan populariteit won is deze koffiesoort naar de achtergrond gedrukt.
Allerlei andere oplossingen voor koffie en soorten zetmethodes werden uitgevonden.
Denk bijvoorbeeld aan de cups en pads – hiermee zet je koffie binnen een halve minuut. Toch is voldoening halen uit een cup voor de meesten vrij lastig. Want met cups lever je in op de kwaliteit van de koffie. En je betaald ook meer voor Nespresso cups dan gemalen koffie of bonen. Daarnaast zijn ook Dolce Gusto cups duurder.
Filterkoffie is voor velen de go-to koffiesoort. Gelukkig maar! Voor degene die wat meer uit hun dagelijkse kopje koffie wilt halen is filterkoffie zetten een perfecte oplossing.
Om goed filterkoffie te zetten zijn er een aantal regels die je in acht moet nemen, om tot het gewenste resultaat te komen.
Verschil tussen filterkoffie en espresso
Het verschil tussen filterkoffie en espresso is de structuur en de smaak. Oliën worden uit filterkoffie gefilterd, waardoor de structuur dunner is en er geen crèmalaag is. Bij espresso zitten de oliën in de crema. Daarnaast is espresso een bom van smaak waardoor subtiele aroma’s niet goed aan bod komen, in tegenstelling tot filterkoffie.
Filterkoffie geeft een eerlijk en reëel beeld van de koffie. Je beïnvloed de koffie veel minder dan bij espresso. Deze techniek zit ook het meest dicht bij de cupping-techniek. Dit is een techniek waarvan professionals gebruik maken om koffie te proeven en vervolgens te beoordelen.
Je gebruikt voor het zetten van filterkoffie ongeveer 60 gram koffie per liter water. Vergeleken met een dubbele espresso van ongeveer 60 mililiter wordt 20 gram koffie gebruikt.
Filterkoffie zorgt ervoor dat de aroma’s van de koffieboon worden vrijgegeven. In tegenstelling tot espresso is filterkoffie minder heftig en krachtig van smaak.
Bij espresso gaat het om smaakintensiteit. Hoe sterk is de koffie?
Er wordt van een hogere koffie/water verhouding gebruik gemaakt. Hierdoor is het een kleine bom van smaak. Een overvloed aan verschillende smaken. Hierdoor kan het zijn dat de subtiele aroma’s van de koffieboon verloren gaan. Want deze proef je immers niet meer.
Een espresso heeft crema of een crèmalaagje bovenop de koffie. Filterkoffie heeft dit niet. Hierdoor is de structuur van de koffie doorgaans dunner bij filterkoffie. Er worden meer oliën en niet oplosbare stoffen uit de koffie gehaald door de filter. Bij een espresso blijven deze stoffen en vormen ze de cremalaag.
Welke soort koffie kies je?
Het is belangrijk om de koffiesoort nauwkeurig uit te kiezen. Koffie met een lichte branding geeft een breder smaakpalet met verschillende aroma’s. Koffie met een donkere branding zorgt ervoor dat er heel wat aroma’s verloren gaan.
Ook is een licht gebrande koffie beter omdat het de zuurtegraad van de koffie accentueert. Deze draagt bij aan een brede en zachte aromatische koffie.
Hoe drink je filterkoffie? Stap-voor-stap filterkoffie drinken
De manier waarop je filterkoffie drinkt hangt af van jouw persoonlijke voorkeur. Hét recept voor filterkoffie is er niet – deze is voor iedereen anders. Welke parameters hebben invloed op de smaak van de koffie?
Maar proeven blijft toch de essentie van koffie drinken. Hoe meer je proeft, hoe sneller je een voorkeur en smaakprofiel leert kennen.
Wil je zelf een budgetvriendelijke, maar heerlijke koffie zetten? Dan is filterkoffie perfect voor jou. En is het des te belangrijk dat je weet waar op te letten bij het drinken ervan.
Parameters? Parameters!
De doorlooptijd van koffie is bepalend voor de smaak. Deze wordt aangestuurd door verschillende parameters. Denk aan waterhoeveelheid, temperatuur, maalgraad, dosering, filterstructuur en druk.
Is de doorlooptijd te kort? Dan heet dat onderextractie.
Je benut alle koffie niet optimaal en de smaak gaat verloren.
Is de doorlooptijd te lang? Dat heet overextractie. De koffie loopt te traag.
Wat is extractie?
Extractie is de mate waarin oplosbare stoffen aan de koffiebonen worden onttrokken in water. Het juiste extractie-percentage van koffie ligt tussen de 18% en 22%.
Overextractie
Het is theoretisch mogelijk om 30% van de koffie in water op te lossen. De koffie is dan over-geëxtraheerd. Met een extreem bittere smaak en alle ongewenste smaken in de koffie opgelost zou koffie in dit geval niet te drinken zijn.
Overextractie kan verschillende redenen hebben:
- Te lange aanraking van water en koffie.
- Te fijn gemalen koffie
- Slechte koffie en water verhouding: te veel water
- Te heet water
Onderextractie
Toch moet er een minimale graad van extractie zijn. Anders spreek je van onderextractie. Dan worden er te weinig oplosbare stoffen aan de koffie onttrokken. Hierdoor worden lang niet alle smaken ‘benut’.
Onderextra kan verschillende redenen hebben:
- Te korte aanraking van water en koffie
- Te grof gemalen koffie
- Slechte koffie en water verhouding: te veel koffie
- Te koud water
Verschillende parameters
Hieronder vind je de verschillende parameters voor een perfecte filterkoffie.
Dosering
De dosering is van grote invloed op de kracht en intensiteit van de uiteindelijke koffie. Hoe meer koffie, hoe intenser het resultaat zal zijn. 60 gram koffie per liter is de perfecte dosering.
Lees ook hoeveel schepjes koffie.
Waterkwaliteit
98% van filterkoffie bestaat uit water. De samenstelling van het water is zeer bepalend voor de smaak van de filterkoffie. Gebruik gefilterd water. Kies je flessenwater? Dan raad ik je spa blauw aan. Ook de hoeveelheid water is belangrijk voor de intensiteit van de koffie. Veel water? Dan is de koffie vaak minder sterk.
Temperatuur
De temperatuur van het water is bepalend voor de extractie van de koffie. Het water moet nooit koken, want dan wordt de koffie bitter. Zelfs bij licht gebrande koffie kan dit nadelig zijn voor de smaak.
Daartegenover is een te lage temperatuur ook niet goed. Dit brengt zuren met zich mee die de koffie niet goed doen smaken. De beste temperatuur voor koffie ligt tussen de 92 en 96 graden.
Materiaal
De koffiefilter kan verschillende vormen aannemen. De dikte van de filter, de doorlatendheid en het soort papier heeft invloed op de smaak van filterkoffie.
Is het papier dunner? Dan zal het water sneller doorlopen. Anderzijds is dikker gewoven papier goed voor een tragere doorloop.
Druk
De druk van koffie bij filterkoffie is niets meer dan zwaartekracht.
Hoe zet je filterkoffie? Verschillende manieren voor filterkoffie zetten
Er zijn verschillende soorten filterkoffie apparaten om filterkoffie te zetten. Hieronder bespreken we de belangrijkste. Zo zet jij binnen mum van tijd de beste en lekkerste filterkoffie voor jou.
Chemex
Chemex is een filtersysteem in de vorm van een zandloper. Er zit een houten soort kraag omheen en het heeft een koortje. De Chemex is ontworpen door een Duitse chemicus Peter Schlumbohm. Voor het zetten van Chemex koffie heb je ook de speciale Chemex filter nodig. Je stelt je in staat om een frisse, schone en zuivere koffie te zetten.
Filterkoffie zetten met een Chemex duurt niet meer van 4 minuten. Anders is de koffie over-geëxtraheerd. Is de doorlooptijd te lang? Dan maal je de koffie grover. Te kort? Dan maal je de koffie fijner.
Nanopresso of Aeropress
Eerder Aeropress – nu de Nanopresso – zet filterkoffie terwijl je onderweg bent. In feite is deze Wacaco Nanopresso een goede koffiemachine voor onderweg. Zijn voorganger, de Aeropress, werd in 2005 door Alan Adler uitgevonden.
Bij de Aeropress neemt de druk die je zelf zet een deel van de extractie over. Hierdoor heb je zelf veel invloed op de uiteindelijke smaak van jouw kopje koffie. Het voordeel hieraan is dat het water een lagere temperatuur mag hebben, omdat je zelf extra invloed hebt in de vorm van drukkracht.
French Press
De French Press of cafetière is de bekendste zetmethode. Misschien niet in Nederland, maar wel in Amerika. Dit kleine apparaatje ziet er mooi uit en is lekker simpel. Jammer genoeg ligt deze vaak achterin de kast weggestopt. De zetmethode is anders dan bij voorgaande. Want hierbij gebruik je geen papieren filter, maar een gaasje met grotere gaatjes.
Kalita
De Kalita Wave is een minder bekend filtersysteem voor filterkoffie. Vergelijkbaar met een V60-systeem. Maar de filterbodem is anders. De meer vlakke bodem zorgt voor een gelijkmatige extractie.
Het meegeleverde filterpapier is net als de filterhouder gegolfd. Hierdoor trekt het filterbed vacuüm. De Kalita is door de vlakke bodem ook geschikt voor een grotere hoeveelheid koffie.
Veelgestelde vragen
Je gebruikt voor het zetten van filterkoffie ongeveer 60 gram koffie per liter water.
Per kopje gebruik je tussen de 120 en 180 milliliter water.
Bij filterkoffie zijn er veel verschillende zetmethodes. Over het algemeen gebruik je hiervoor een filterkoffiezetapparaat en een koffiefilter met gemalen koffie.
De supermarkt koffie is vaak te donker gebrand en te fijn gemalen. Vaak is het een melange van robusta en arabica koffiebonen. Bij gebruik van deze koffie is het niet vaak dat je een goed resultaat bereikt. Koop dus geen voorgemalen koffie!